Quantcast
Channel: Erguvan Kalem
Viewing all 227 articles
Browse latest View live

Dolmakalem Ucu Nasıl Temizlenir?

$
0
0
Lamy 25P ve Emektar mürekkep temizleme bezi


Dolmakalem uçlarının, mürekkep çekildikten sonra kâğıt mendille, peçeteyle veya neredeyse zımpara gibi kağıtlarla temizlendiğini gördükçe dehşete düşüyorum.

Bence yumuşak ve emici bir bez kullanmak her zaman en güzel yöntemdir.

Kendinize güzel bir bez edinin ve dolmakalemin ucunda o kâğıt peçetelerle silip bir türlü silinmeyen, her silme teşebbüsünde uçta dağılan mürekkep izlerinden kurtulun. Kâğıt peçeteler muhakkak olmalı ama masaya veya üstünüze mürekkep dökülmemesi için bir tedbir unsuru olarak kalmalı sadece.

Üstelik hiç belli olmaz, çöpe atılan kâğıt peçetelerin aksine, mürekkep silme bezimiz belki bir gün meşhur soyut ressam Jackson Pollock'ın 1948'de yaptığı "No: 5" isimli tablosu gibi 140 milyon dolara satılabilir.

Jackson Pollock, No: 5, 1948



Dolmakalem Klipsi

$
0
0

Bilmem hiç dolmakalem klipsleri hakkında hiç düşündünüz mü? İlk dolmakalem klipsi 1905'te icat edildi. Klips bugün sıradan bulduğumuz bir özellik ama icat edildiği günden bu yana sürekli geliştirildi.


Tarihteki ilk klipsler minicikti.

Aslında klipsleri rock grubundaki bas gitara benzetirim. Olduğu zaman farkında değiliz, yokluğu ise hemen anlaşılır. Klips de böyle bir nesnedir. Çok da önemli olmayan bir parça gibi görünür ama bir kalemde klips olmayınca hemen yadırgarız. Gerçi bu da bir görgü ve kültür meselesi. 

Bazıları hiç klips sevmez, gömlek cebinde de taşımaz. Uzakdoğu kültüründe ise gördüğüm kadarıyla klipse batıdaki kadar önem verilmiyor. El yapımı kalemler doğal olarak değerli kimono kumaşlarından kılıflarda taşınıyor. Bu durumda zaten klipse hiç gerek yok bence.



Dolmakalem tarihinin kilometre taşlarından biri, Lewis E. Waterman 1884 tarihli bir patent.

Klips diye bir şey ortada yok iken, kalemler ahşap veya metal kutularda taşınıyordu. Zaten ilk icat edilen dolmakalemlerde klips filan yoktur. Gerçi dolmakalemi icat edenler bir olmamışlık duygusu içinde 20 küsur yıl kadar yaşadıktan sonra klipsi de icat etmekte gecikmediler.


İlk dolmakalem klipsi için 1905'te alınan patent. (Yine bir Waterman icadı.)

Böylece klips kalemlerde tarihsel olarak önce Batı kültüründe bir yer edindi.


Pelikan 120 ve 140'ların efsane klipsi.
 
Batı dünyası çok daha pratik düşünce sistemine sahip olduğundan klips zamanla çok önem kazanmış ve çeşitlenmiş. Üstelik öyle ayrıntılar var ki konuya vakıf olmayan biri hayret edebilir. 

Parker 51, kült kalemlerden.


Mesela sadece tek başına Parker firmasının halk arasında "gömlek düşmanı" olarak da bilinen) ok ucuna benzeyen klipsinin zengin bir tarihi var ve hakkında kitap bile yazılabilir. 

Parker 51

Parker 61 klipsleri
Parker Vector (kalem ucuzladıkça ok da sadeleşmiş)


Parker kalemlerindeki ok figürünün tarihsel bir gelişimi var, önceleri (1930'lardan itibaren) daha ayrıntılı ve çok süslü iken günümüze doğru kimi zaman ayrıntılardan kurtulup daha sade ve daha stilize bir ok figürüne dönüştüğü de oluyor. Yani klips figürü basit bir ok değil, kalemin ucuna bile yerleştiği oluyor firmanın da simgesi ve ayırt edici bir özelliği oluyor.

Lamy Al-star



Klips bir yerde firmanın kimliğinin temel öğelerini, tavrını gösterir ama diğer yandan kullanıcının yaklaşımını da etkiler. Lamy Safari ve Al-star gibi modellerin 1980'lerden bu yana özellikle genç insanlar arasında çok tutulmasının bir nedeni de klipsinin ataşı andırması değil midir? Düşünüyorum da ataş bir zamanlar o kadar çok kullanılan bir nesneydi ki hemen her yerde bulunurdu. Şimdilerde azalsa da çatal-kaşık gibi basit ama temel bir ihtiyacı karşılamaya devam ediyor ve halen her kırtasiyede bulunuyor. Dolmakaleme hiç aşina olmayanlar Lamy Safari gibi kalemleri klasik dolmakalem havasından uzak ve kendilerine daha yakın bulurlar. Renk önemli bir faktör ama diğer Lamy modelleri (en kült model Lamy 2000 mesela) Safari'den çok daha iyi olmasına rağmen o kadar popüler değildir, bunda klipsinin de payı var bence.


Scrikss 419

Benim en sevdiğim klips ise Scrikss 419'un klipsi. Bu klips, temiz duruşu, aşağıya doğru genişleyen kanatları, "S" harfinin bulunduğu alınlık kısmı, çizgilerinin sadeliği ve zarafetiyle bence bir başyapıt.

Ayrıca eklemeden geçemeyeceğim, Scrikss 419'un klips tasarımı bana Romalı askerlerin kullandığı Gladius isimli kısa kılıcı hatırlatıyor.
Antik Roma Kılıçları

Yılan veya kartal şeklinde fantastik klipsler de var. Çıkartılıp takılabilen Kaweco klipslerini de ilginç bulmuşumdur. Graf von Faber-Castell kalemlerindeki yaylı klips de çok kalitelidir.

Ancak şimdiye kadar kullandığım en rahat klips Visconti kalemlerindeki simgesel anlamları bulunan köprü şeklindeki yaylı klips.

Üşenme, Yaz

$
0
0
Marguerite Yourcenar, Hadrianus'un Anıları, Adam Yayınları, 1984 (Adam Yayınları artık yok, Helikopter Yayınları bu kitabın çok güzel bir baskısını yayımladı. Fakat Yourcenar deyince aklıma Zenon gelir. Yeni baskısı yok, zor bulunur ama müthiş bir kitaptır, düşünen her kişiye lazım.)


Teknoloji bizi ele geçirdikçe daha bir üşengeç oluyoruz galiba. Eskisinden daha az yazıyorum mesela. Bir dengesini de bulmak istiyorum, yardımcılar olmadan dengeyi kurmak zor ancak iyi ki kitaplar var. Düşünceleri iyileştirici, uyandırıcı (bugün de uyku günüymüş!) olmayan insanlar çok yanıltıcı oluyor. Ne yazık ki her köşede bu insanlardan bir tane var. En tehlikelileri de örgütçü olanlar (aşırı özgüvenlerinden, bilmedikleri hiçbir konunun olmayışlarından onları hemen tanırsınız). Ben düşünce olarak hiçbir yapılanmaya uzun süre dayanamıyorum. Bireyin özgür ruhunu ele geçirmek isteyen her türlü acı-tatlı baskıyı yıkmak gerektiğini düşünüyorum. Ne yazık ki örgütçü insanların kendilerini çok sevdirmek ve hemen yandaş toplamak gibi bir özellikleri vardır. Benim gibi bireysel takılanlar ise her zaman yalnız kalır. Şüpheci bir yanım olduğundan insanları uyarmak istesem de kimseyi ikna edemiyorum. Bu insanları telefon dolandırıcılarına benzetiyorum. Hani binlerce liralık birikimlerini, evlerini, arsalarını dolandırıcılara kaptıranlar vardır ya. Onlar telefonda konuşurken, "seni kandırıyorlar" deseniz de ikna olmazlar. İnsan tuhaf bir varlık. Çoğu insan kötüyü yüceltmekte, kötülüğü sıradanlaştırmakta yarıştığı halde bu durumun farkında bile değil. Kaçmak, uzak durmak gerek.

Ben de her fırsatta kitaplara sığınıyorum. Okumak büyük devlet. İyi kitaplar okudukça da yazası geliyor insanın. Meslek hastalığı galiba (arşivciyim) yazdığım, okuduğum her şeyin kenarına bir tarih karalarım. Sahaflarda karşıma çıkan bazı kitaplarda da yazılmış tarihler görüyorum. Bu tarihler zamanın içindeki yolculuklar gibi.

Geçenlerde, Pierre Assouline üstadın yazdığı, Yüzyılın Gözü Henri Cartier-Bresson kitabını ikinci kez okudum (YGS Yayınları, 2007) efsane bir eser. Sevdiğim insanların biyografilerini okumaya bayılırım. Kitabın sonundaki sayfaya baktığımda 2007'nin son aylarına ait bir tarih yazdığımı gördüm. Böylece 10 yıl sonra aynı kitaba bir kez daha döndüğümü, yeniden okumakla çok mutlu olduğum için iyi bir şey yaptığımı anladım. Böylece ikinci tarihi ekledim. Benden sonra okuyanlar da bu tarihleri görecekler. Bu da bende tarif edemeyeceğim bir duygu uyandırıyor. Zamanda bir çeşit bağlantı. İnce bir bağ. Dünya üzerinde olmasak bile nesneler aracılığıyla haberleşme olanağı.

Eskiden kütüphanelerden aldığım kitapların arkasındaki kâğıt cebin içinde benden önce okuyanların isimlerini ve kitabı ödünç aldıkları tarihi gösteren kartlar bulunurdu. O kartları da ayrı bir severdim. Mürekkebin kâğıda düşerken izlediği yollara, isimlere, sayılara bakar dururdum. Ben de onlardan biriyim derdim. Bu kitabı okurken yalnızım ama aynı kitabı okuyan kardeşlerim, arkadaşlarım var, demek ki aslında yalnız değilim diye düşünüyorum.

Kendime her gün şöyle sesleniyorum: Üşenme, düşün. Üşenme, yaz.

Anouar Brahem ile Kara Kediler

$
0
0
Fotoğraflar zamanda asılı kalan notlar gibi. (foto: Life)

Harfler, kelimeler, siyah kediler gibi geçiyor ömrümüzden. 

"Le pas du chat noir" dinliyorum.Bu müzik beni garip bir hüzne sürüklüyor. 

Elimde kalemle, gazeteden kestiğim haberlerin kenarına notlar alıyorum.

Yazı, sükunet ararmış, bilmem ne kadar doğru, belki de sessizlik bir yazı arıyordur kendine. 

Müzik sona erdiğinde kulaklarımda sanki bir süre daha gölgesi dolaşıyor.

Bilgisayar ekranında bir köşede"7277 dosya işlendi"yazıyor. Dosyalar işlenip duruyor. Düşünüyorum da dünya Sumer uygarlığından önce de hiç sakin değildi, yazı sadece bir başka boyut getirdi dünyamıza. Tıpkı fotoğraf gibi, tıpkı dünyayı paylaştığımız kediler gibi her şey kendi havasını soluyor.

Kediler, harfler gibi, kelimeler gibi geçip gidiyor hayatımızdan. 

Okuma Notları 7

$
0
0
Memduh Şevket Esendal (1883-1952)
Bugün tesadüfen 2012'de aldığım bir notu okudum.

Kısa öykülerin büyük yazarı Memduh Şevket Esendal bir dolmakalem tutkunuymuş. Her gittiği yerden özellikle Parker, Pelikan, Eversharp marka kalemler toplarmış. 

(Kızıma Mektuplar, Memduh Şevket Esendal, Derleyen: Muzaffer Uyguner/ Bilgi Yayınları, 2001)

MŞE, kendi öykücülüğünü ve yalın Türkçesini ise şöyle anlatıyor: 

“Edebiyatı bilmediğimden, marifetsizliğimden sade yazmışımdır. Bilsem, öyle düpedüz yazar mıyım hiç? Köylü bir şeyi söylerken dikine, olduğu gibi söyler... Neden? Süslemesini bilmez, benzetmesini bilmez, anlatmasını bilmez de ondan... Marifetli insanlar öyle yapmazlar. Sözlerine, yazılarına marifetlerini sokarlar, hünerlerini gösterirler... Aslını sorarsanız marifet hayatın içinde, hayata uymayan bir şeydir. Benim dilim kısa... İstediklerimi anlatabilmek güç.” 

(Aktaran Memet Fuat, Varlık, Haziran 1952)

Defterin İyisi Güzeli Nasıl Olmalı?

$
0
0
Çizim için ideal iğne uçlu kalemler (uni-pin yeni, şahane bir kalem), Aniki defter.

Kimileri kalemlere büyük önem verir, ben galiba defterleri daha fazla seviyorum. Lakin şu defter bu defter demek yerine, iyi defter arayışı üzerine çeşitli başlıklar altında notlar almıştım.

KAPAK ÜZERİNE


Her fırsatta kırtasiyeleri geziyorum ve defter bölümlerine de uğruyorum. Kapağında firma adı veya abuk sabuk bir motto (şiar, düstur, özlü söz, hayat görüşü) yazan defterleri sevmiyorum. Kapak kâğıdı kötü olan defterleri hele hiç sevmiyorum. Aradığım şey, dokunduğumda duygusunu hissedebileceğim bir kapak kâğıdı. İkincisi üzerine yazı yazılabilecek bir kapak olması. (Kapağa da not almayı severim. İçindekiler kısmını kapağa yazmak çok basit ve iyi bir yöntem. Maalesef daha kâğıdına gelmeden sadece kapağından dolayı birçok defter gözümden düşüyor. Geriye çok az defter kalıyor. Hatta kalmıyor. Çünkü bu durum üzerinde yazı olmayan kaliteli bir tişört aramak gibidir. Nadir bulunur.


İngiliz yapımı Osmiroid 135, Aniki defter ve Tarih Vakfı'ndan enfes bir eser: Hüve'l Baki (İstanbul'da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları)

BOYUT ÜZERİNE

Şair Nihat Ateş'in büyük defterleri sevmesine hep şaşırmışımdır. Oysa çok yazdığı için yerden göğe haklı. Bense A6 boyutlarındaki defterleri seviyorum. Uzun uzun yazacaksam da A5 boyutundaki defterlerden iyisi yoktur bence. Boyut konusu kişiseldir. Biraz da günlük pratikle ilgilidir. Eğer çizime düşkün değilseniz büyük defterleri günlük hayatın akışı içinde taşımak zor. Küçük defterler her zaman kolayca taşınır, bir çantaya gereksinim duymaz, çok da önem atfetilmediğinden rahatça yazılır. (Değerli defterler ise evde hiç mürekkep görmeden ölmeye yatar.)


Şule Gürbüz, Öyle miymiş?, Aniki defter, Faber-Castel TGS-1, 0.8 uç.


KÂĞIT ÜZERİNE

Kâğıt en önemli mesele. Eskilerin güzel bir sözü var: Mütemmim cüz, yani olmazsa olmazı, defterin ayrılmaz parçasıdır kâğıt. İyi bir defteri iyi yapan da kâğıdıdır. Kapağı ne kadar efsane olursa olsun, kâğıda bakılmalı, defterin ruhu oradadır.


Kâğıt, kaliteli bir dolmakalemin ucu gibi güzel olmalı, perdahlı, pürüzsüz olmalı. Resim, çizim için pürüzlü, perdahsız kâğıtlara ihtiyaç duyulabilir, orası ayrı. Dolmakaleme uzaylı bir varlık gibi davranacak defterler işime yaramaz sayılır benim için. (Gerçi onları da değerlendirmenin yolları var, ben gazete kesiklerini yapıştırıp kötü kâğıtlı defterleri işe yarar bir hale getiriyorum.) 

Düşünce Çizgileri

$
0
0
John Berger'ın Bir Fotoğrafı Anlamakkitabından

Okuduğum bazı kitaplara düşünce çizgileri bırakıyorum. 

İleride aynı kitaba dönüp "Burada ne oldu?" ya da "Burada ne var?" diye ayrıca düşünmek istiyorum.

Zaten harflerin kendisi de bilmeyene bir bilmece değil midir?

Dolmakalemin 40 Faydası

$
0
0

Dün sabah, yağ gibi kayan bir uçla, üstelik gazete kâğıdına keyifle bir not düşerken, genç bir arkadaş "Bu kalemin ne faydası var?" diye sordu. Ben de "Hangi birini sayayım, 40'tan fazla yararını gördüm." diye cevap verdim. İnanmayıp güldü. 

Sonra elindeki tükenmezkalemi gösterip benim elimdeki cânım Sheaffer ile aynı işi yaptığını söyledi. Üstelik benim ellerimde mürekkep lekeleri varmış, onu elleri tertemizmiş filan. "Bak sana dolmakalemin en az 40 tane faydasını yazacağım, sen de bir okursun, belki fikrin değişir." dedim.

İtiraf etmek gerekir şimdi: Herhangi bir kalemin, bir dolmakalemden öyle aşırı büyük bir farkı da yoktur. Arkadaşım bir yerde haklı, dolmakalem diğer kalemlere çok benzer. Mesela kurşunkalem ile hoş yazılara imza atabilir, aynı şekilde Montblanc 149 ile şiir de yazabilirsiniz. Basit bir bas-çek fotoğraf makinesi de temelde bir Leica veya bir Hasselblad ile aynı işlevi yerine getirir. Örnekleri çok daha uç noktalara götürebiliriz, bir Casio F-91w de Patek Philippe Nautilus da günün hangi vaktinde olduğumuzu gösterir. Biraz daha kişiselleştirelim; biz de elimize bir fırça alıp resim yapmaya başlayabilir, kendimize ressam diyebiliriz. Lakin suyun öte yanında Picasso, Klee, Dürer, Munch ve 500 yıl öncesinden ise Leonardo da Vinci var. 

Bu örneklere başka bir açıdan da bakabiliriz: İsterseniz elinizde dünyanın en pahalı makinesi de olsa Henri Cartier-Bresson gibi fotoğraf çekmek mümkün olabilir mi? Dilerseniz büyük usta Necmeddin Okyay'ın kalemini, kâğıdını, mürekkebini elinize alın, onun gibi yazmak da mümkün değil artık. Bu başka bir meseledir, zaman, mekân ve ruh ikliminin değişkenliği de işin içine girer.

Demek istediğim anlaşılmıştır sanıyorum, teoride benzerlik gösterseler de aynı işlevi yerine getiren iki şey arasındaki bazı farklılıklar herkes için değil belki ama meraklı kişiler için son derece önemlidir.


Konuyu dağıttım ama hemen topluyorum, daha önce hiç dolmakalem kullanmayanlar için 40 faydasını anlatayım: 

1. Dolmakalem, hatırlatır. 


Bildiğiniz gibi insan unutkan bir varlık. Bizim için çok ama çok önemli olan hatıraları bile unutabiliyoruz, her yeni duruma kolayca alışıyoruz. Kim çocukluğundan kalma kurşunkalemleri yanında taşıyor? Tükenmez denilen kalemler bile tükeniyor, kurşunkalemler aşınıyor, rapidolar kayboluyor. Demem o ki dolmakalem, eşyanın tamir edilebildiği bir devrin simgesidir. Geçmişimizden bir ayna gibidir.


(Not: Samiha Ayverdi Hanımefendi kurşunkalemleri küçülene kadar kullanır, sonra onları atmaya kıyamaz, onları bir kavanozda biriktirirmiş ama biz onun gibi olamayız galiba. O da başka bir ruh ikliminin insanı.)

2. Dolmakalem umut verir.


Dolmakalem yazının 6 bin yıllık tarihinde kalemin geldiği zirve noktasıdır. Üstelik geliştirilmeye devam edilmekte, yeni patentler alınmaktadır. Dijital çağın umutsuzluğuna karşı 

3. Dolmakalem hüzünlendirir.

Hayat mutluluk getirmez pek. Arada sırada güzel bir şey olur. Neden dünyayı zehir eder insanlık anlamak mümkün değil. Daha önce de yazdım bunca kötülüğün, karanlığın, yozlaştırılmış fikirlerin, zorbalığın, maddi değerlerin hüküm sürdüğü, manevi değerlerin sömürüldüğü ve aşağılandığı bir dünyada, her şeye rağmen insan olmak, çantamızda, cebimizde, okuduğumuz kitabın kenarında güzel bir dolmakalemin olması hüzün verici değil midir?

4. Dolmakalem dengeyi sağlar.

Çok dengesiz bir hayat sürüyoruz. Arada sırada bunaldığımız zaman yaslanacak bir dayanak noktasına ihtiyacımız var. Nefes almamız gerekiyor, yaşamaya devam etmemiz gerekiyor. Dolmakalem, tıpkı bizi başka dünyalara götüren resimler, müzikler ve kitaplar gibi bir nirengi noktasıdır.

5. Dolmakalem kendimizi daha iyi ifade etmemiz için teşvik eder.


Her insanın yazı tarzı farklı. Dolayısıyla ihtiyaç duyduğumuz kalem de farklıdır. Her şeyi olduğu gibi kabul edenler dolmakalemden bir şey anlamayabilir. Oysa eğer meraklıysak, elimizin ve zihnimizin uzantısı olabilecek o güzel kalemi aramak güzel bir yolculuktur. "Ne istiyorum?" sorusuna bir cevap aramak, kendimizi tanımakla bir yere varmak mümkündür.

6. Dolmakalem yaralarımızı iyileştirir.


7. Dolmakalem gizli güzellikleri görmemizi sağlar.

8. Dolmakalem ile yazı yazmak hafızayı güçlendirir, öğrenmeyi kolaylaştırır.

9. Dolmakalem kendimizi tanımamızı sağlar.

10. Dolmakalem diplomasi yeteneğimizi artırır.

Dolmakalem kültürü devlet gibidir. Kimisi Ortadoğu'da bir krallık, kimi Avrupa'nın bir kıyısında prenslik, kimisi de (kâğıt, mürekkep) komşularımızın çoğu gibi dertlidir. Kendi başına olsa bir sorun yoktur da, yazı yazmak için zincirin bütün halkalarını sağlamlaştırmak gerektiğini düşündürür. İşlerin yolunda gitmesi için kâğıda dikkat etmek, mürekkebin iyisini seçmek, kalemin ucunun iyi olmasını sağlamamız gerekiyor. Biz de bir diplomat gibi uluslararası ilişkileri anlamak zorundayız. 

11. Dolmakalem odaklanmamızı sağlar.

Günlük hayatımızda o kadar çok uyarıcı var ki kendimizi bir keşmekeşin içinde kaybedebiliyoruz. Özellikle internet aklımızı başımızdan alan bir dünya, 

sosyal medya hesaplarımızda takip ettiğimiz insanların çoğu sürekli olarak mutsuzluklarını, eleştirilerini ve bilimum rahatsızlıklarını bize yansıtıyorlar. Güzel şeyler yazan pek az insan var, onlara da gündem müsaade etmiyor. Oya dijital hayatımızı geçici olarak bir kenara bırakabilirsek daha mutlu olabiliriz. Oturup düşüncelerimizi bir kâğıda yazabiliriz, sadece beyaz bir sayfaya odaklanabiliriz. Cep telefonumuzu kapatıp, defterimizi açarsak bize otomobil çarpması düşük bir olasılıktır.

12. Dolmakalem meraklı olmamıza neden olur.

13. Dolmakalem sanata ilgi duymamızı sağlar.

Mürekkepbalığı ve başka dergiler için dolmakalem koleksiyoncularıyla röportajlar yaptım. Evlerine, ofislerine konuk olduğum bu insanların ortak özelliği duvarlarda ressamların, hattatların eserlerinin olmasıydı. Bir kısmı fotoğrafa ve heykele de ilgi duyuyordu. Hepsinin de sanatla dolu bir hayatları vardı. Müzik zevkleri gelişmişti. 

14. Dolmakalem estetik değerlerimizi geliştirir.

15. Dolmakalem kâğıda hürmet etmemizi sağlar.

16. Dolmakalem mürekkebin başka bir dünya olduğunu öğretir.

17. Dolmakalem zayıf yönlerimizi gösterir, hayata dayanma gücümüzü çoğaltır. 

18. Dolmakalem olaylara daha geniş bir açıdan bakmamızı sağlar, ufkumuzu en az iki katına çıkarır.

Mesela milattan 4 bin yıl önce yazı bulunduğuna ve tarihin başlangıcı olduğuna göre biz şimdi 6017 yılındayız. 

19. Dolmakalem eşyanın tabiatına saygımızı çoğaltır.

20. Dolmakalem gelip geçici hevesli değil, tutkulu olmamız gerektiğini duyurur.

21. Dolmakalem kaliteli nesnelere dikkati artırır.

Ucuz plastik gövdeli kalemlerden, reçine gövdeli, altın uçlu kalemlere uzanan çeşitliliğin içinde kaliteli olanın daha uzun ömürlü olduğunu öğreniriz.

22. Dolmakalem iyiyi kötüden ayırt etmemize neden olur.

İnsanın eline mürekkep bulaşması eşyanın iyi kötü yönleri üzerine düşünmenizi sağlar. Kalemin ucu kâğıdı yırtıyor, istediğimiz gibi yazmıyorsa neden böyle oluyor diye düşünürüz. Tıpkı hayatımızdaki pek çok şey gibi, mikro ölçekte aynı sorunlarla boğuşuyoruz.

23. Dolmakalem bizi özgürleştirir.




24. Dolmakalem bizi daha kültürlü biri yapar.

Çünkü her dolmakalemin bir öyküsü ve bir felsefesi vardır. Kâğıda dökülen her harfin bir tarihi vardır. 

25. Dolmakalem parmaklarımızı nasır tutmaktan kurtarır.

İyi dolmakalemin en güzel özelliği belki de budur. Kâğıdın üzerine basınç uygulamaya, kazarak yazı yazmaya gerek yoktur. Sadece dokunmak yeterli olur.

26. Dolmakalem sakinleştirir.

27. Dolmakalem pratik düşünmeyi sağlar.

28. Dolmakalem biriktirmenin iyi ve kötü yönlerini görmemizi sağlar.

29. Dolmakalem güzel sevgi (bibliyofil/kitap sever) ile hastalıklı sevgi (bibliyoman/kitap hastası) arasındaki farkı öğretir.

Dolmakalem her alanda olduğu gibi bir konunun saf meraklısı ile salt biriktirmekle meşgul olanları gösterir. Kalem biriktirmekten yazı yazmaya vakit bulamayanlar da var, onlar bibliyomanlar gibidir, sahip oldukları güzelliklerin farkında değillerdir çünkü sadece sahip olma kısmıyla ilgilenirler. Onlardan olmayalım.

30. Dolmakalem bilimsel düşünceye eğilimi artırır, mümkün olduğu kadar dogmatik, kerameti kendinden menkul düşüncelerden uzaklaştırır.


31. Dolmakalem zanaatkârlara saygı duymamızı sağlar.

32. Dolmakalem dijital verilerin uçucu, analog verilerin kalıcı olduğunu öğretir.

33. Dolmakalem ahengin, uyumun, müziğin ve ritmin hayatın içindeki önemini anlatır.

34. Dolmakalem güzellikleri çoğaltmayı önerir.



35. Dolmakalem doğu ve batı düşünce sistemlerinin günlük hayata etkilerini anlamamızı sağlar.

36. Dolmakalem sanatın ana damarının şiir olduğunu duyurur.

37. Dolmakalem yalnızlığın güzellikleri olduğunu öğretir.

38. Dolmakalem kavgadan, şiddetten uzaklaştırır, yazının iyileştirici gücünün simgesidir.

39. Dolmakalem ne kadar az şey bildiğimizi gösterir.

40. Dolmakalem dünyadaki her şeyin bir parçası olduğumuzu anlatır. 

Ek:

41. Dolmakalem birleştirir. (Naile U.)


42. Dolmakalem yavaşlatır. (Meltem Ruscuklu)

Sheaffer İlanları

$
0
0
Başka bir şey için Milliyet gazetesinin eski ciltlerini karıştırırken yazıya çiziye dair güzel ilanlar bulmuştum. Gördüğüm kadarıyla en çok ilan da Sheaffer için yayımlanmış. (Yarın Parker ile devam ederiz.)

15 Aralık 1951, Milliyet, 
3 Haziran 1952, Milliyet
21 Aralık 1952, Milliyet 


29 Aralık 1954, Milliyet


30 Aralık 1954, Milliyet


23 Aralık 1962, Milliyet

Ek: Görüyorsunuz ki Milliyet gibi Türkçeye önem veren bir gazetedeki ilanlarda zamanında dolmakalem yerine yanlış olarak "dolma kalem"yazılmış. Neyse ki bunun ilanlara mahsus bir hata olduğunu, gazetedeki haberlerde ise dolmakalem şeklinde yazıldığını görüyoruz. Bilindiği gibi "bileşik sözcük" tartışması eski bir konudur. Rahmetli hocamız Ömer Asım Aksoy Türkçenin birliği için ömrü boyunca mücadele etmişti. Kendisi 95 yaşındayken (1993'te öldü) bile, ömrünün son günlerinde Türkçenin birliğini bozanlara derdini anlatmaya çalışıyordu. Ne yazık ki 12 Eylül zihniyeti birleştirici olmaktan çok ayrıştırıcı bir Türkçe inşa etti. Bugün bir kelimenin nasıl yazılacağı konusunda bir fikir birliği yok. Dolayısıyla bir şey yazarken büyük bir hata yapıyor ve dünya görüşümüze göre hareket ediyoruz. Güzel Türkçemiz şizofreniye yakalanmış bir canlı gibi görünüyor. Bu vesileyle Türkçenin dağınık varlığını derleyip toparlama alanında büyük hizmetlerde bulunan Ömer Asım Aksoy ustamızı saygı ve sevgiyle anıyorum. 

Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için: "Dolma kalem" mi "dolmakalem" mi?

Parker, Quink, Tefrika

$
0
0
20 Eylül 1950, Milliyet

Efsanevi Parker 51 için hazırlanmış bir ilan. İlanın üslubu çok hoş. 

"... en çok istek celbeden dolmakalem..."

"... ince zarafeti ve parlak güzelliği en müşkülpesentleri dahi tatmin ederek her görenin takdirine mazhar olmaktadır." 

"... mürekkep kontrol haznesi münasip miktarda uca gelmesini sağlar, taşma ve akıntıya mâni olur. 14 Karatlık altın ucu ise, kir ve hasara karşı mahfuzdur."

"Yazarken kelimeler hemen kurur! Zira yalnız Parker 51, gayet parlak, son derece sabit ve derhal kuruyan yeni Superchrome mürekkebinin tatminkâr surette istimalini mümkün kılar."

19 Eylül 1958, Milliyet
Parker Quink mürekkep şişesinin tasarımı günümüzde de aynı şekilde üretiliyor. Kapaklardaki çentikler de aynen duruyor. Sadece kapağın üzerindeki logo ve etiketin üzerindeki yazılar farklı biraz.

17 Kasım 1958, Milliyet
Dolmakaleminiz derece değildir!

24 Aralık 1962, Milliyet

Sevinç, şaşkınlık... Sonraki sahneyi de merak ediyorum.

28 Eylül 1964, Milliyet

Parker 45: Çalışkan öğrenciler için. 

15 Ekim 1964, Milliyet

Işık saçan öğrenci ve bir dolmakalem. Aslında kahramanı dolmakalem olan bir çizgi roman olmalı.

12 Haziran 1967, Milliyet

Bir fiske ile 700 kelime! Bence "gizli hazne" yerine "gizli hazine" olmalıydı. Daha heyecan verici olurdu. Gerçi ilanın bu hali de güzel.

1 Eylül 1967, Milliyet

"Oklu çengel Parker markasının timsalidir."

OKUMA PARÇASI

Aşağıdaki günlük tefrikanın Parker ile bir ilgisi yok. Sadece hem gazetenin yazım tarzını göstermesi, hem de kalemlerin bir polisiye öyküdeki yerini de öğrenmemiz açısından önemli bence. 
20 Mayıs 1950, Milliyet



İlköğretimde El Yazısı Kalkıyor

$
0
0
Harfler, Emin Barın, 1942
Dün Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz'ın "Bitişik eğik el yazısı uygulamasının önümüzdeki öğretim döneminde kaldırılacağını" açıklamasıyla birlikte halkın çoğunluğu sevindi. Bugün de hemen bütün gazetelerde konuyla ilgili haberler var. Sosyal medya hesaplarında ise bir sevinç dalgası yayılıyor. Meğer bitişik eğik el yazısı bir işkence türünün adıymış! 


Yazı: Erhan Olcay

Bitişik eğik el yazısı gibi bir güzelliğin nasıl olup da imece usulüyle mahvedildiğini hep birlikte yaşadık, yaşıyoruz. Ben de bir baba olarak bu sistemin getirdiği bütün sıkıntıları yaşadım. Çocuklar bitişik eğik el yazısıyla yazmayı öğrendi ama öyle kötü bir sistemle öğrendiler ki onarılamayacak hatalardan dolayı yarım yamalak öğrenmiş oldular. Buna da öğrenmek denemez. Şimdi çocukların büyük çoğunluğu hem eğik hem dik düz yazıyla yazmakta zorlanıyor.

Bitişik eğik el yazısı, son derece doğru bir karar olmasına rağmen bakanlık yeterli hazırlığı yapmadığından ve bitişik eğik el yazısındaki katı tutumu nedeniyle birinci sorumludur. İkinci en büyük sorumlu da öğretmenlerdir. Öğretmenler bu sistemi bunca yıl kabullenemedi maalesef. Öğretmenlerin çoğu yeterli donanıma sahip olmadıklarından ve el yazısından nefret ettikleri için kendi yetiştirdikleri, ilk harfleri öğrettikleri öğrencilerinin yazılarını bile okuyamayacak kadar kötüydüler maalesef. Şimdi sistemin kalkmasından dolayı en büyük sevinç duyan yine onlar. Çünkü çocukların kötüleşen yazılarını düzeltmek de istemediler. Her şeyi öylesine ortada bıraktılar ki bakanlık bu işten dönsün aileler de tepki göstersin istediler. Başardılar, istedikleri oldu. Bakanlık kamuoyu baskısına direnemedi.

Oysa bitişik eğik el yazısının çocuklara büyük kazanımlar getirebilirdi. Lakin bakanlığın yıllarca oturtamadığı, öğretmenlerin sevemediği, aleyhinde olduğu bir şeyi çocuklar nasıl sevebilir ki? Kimse bu sistemi sevmedi, benimsemedi. Çünkü kimse oturup el yazısıyla yazı yazmayı sevmiyor, istemiyor. (Cep telefonunun tuşlarına dokunmak daha kolay geliyor.) 

Herkes sistemi daha beter bir hale getirmek için çok çalıştı ve neticede bitişik eğik el yazısı kaldırıldı. (Zaten doğru düzgün uygulanmıyordu, çocukların kafası çok karışmıştı.) Şimdi yeniden başa dönülüyor. Bunca yıl kazanılan bir şey olmadığı için kültürel anlamda kayıplarımız giderek çoğalıyor. Sistemi ıslah etmek yerine toptan kaldırmak herkesin işine geliyor.

Ben dik düz yazı ile yetiştim. Sadece güzel yazı derslerinde harflerin güzelliğini görmüş etkilenmiştim. Doğrusu o güzel harfleri o dönem de çok seven olmamıştı. Zaten toplum olarak yazı ile aramız hiçbir zaman çok iyi olmamış diye düşünüyorum. 

Böyle bir toplumda Emin Barın gibi güzel insanlar bir kuyruklu yıldız gibi belirip kayboluyor maalesef. Necmeddin Okyay gibi, Ahmed Karahisari gibi efsaneler milyonda bir çıkıyor.

Scrikss

$
0
0

21 Kasım 1962, Milliyet
Bulabildiğim en eski Scrikss ilanı 1962'den.

11 Şubat 1963, Milliyet

Bilmem hiç dikkat ettiniz mi, tıpkı Parker ve Sheaffer ilanlarında olduğu gibi Scrikss ilanlarında da kapak hep gövdeye takılıdır.

30 Kasım 1966, Milliyet


Eski paralar şimdi daha ilgi çekici galiba. Şu 2,5 liralık bozuk paralara küçükken hayretle baktığımı hatırlıyorum.

2 Ekim 1967, Milliyet

Genellikle kalemlerle ilgili pek fazla bilgi paylaşmayan Scrikss'in böyle bir ilanını ilk gördüğümde çok şaşırdığımı itiraf edeyim. Keşke patent belgelerindeki gibi daha teknik bir çizim olsaydı. 

1 Kasım 1990, Milliyet,  Scrikss 419
En beğendiğim ilanlar işte bu tarz olanlar. Geçmiş ile gelecek arasında böyle güzel bağlantılar kurmak çok güzel bir tavır. 


Sanat ve Hüner Tanrısı Enki'den Zor Zanaat

$
0
0
16 Aralık 1987 tarihli bir Scrikss ilanında şöyle yazıyor:  
"Sanat ve hüner tanrısı Enki'nin yarattığı sanatlar arasında hiçbiri yazı sanatı kadar zor değildir."
Bir Sümer Tabletinden
16 Aralık 1987, Milliyet, Scrikss 75

Tarih yazı ile başlıyor, yazının tarihi de Sümer (veya Muazzez İlmiye Çığ'ın önerdiği yazımıyla Sumer) uygarlığında filizlenmiş. 

Eski Mısır ve Çin'i de unutmayalım, hepsi insanlığın kayda alınmış ilk adımlarını atan büyük uygarlıklardır.

Yazıyı kimin icat ettiği konusuna gelince ilk yazılı örnekleri veren insanların güzel bir fikri var: Yazıyı tanrılar icat etmiş ve insanlığa sunmuştu. Bu nedenle yazı kutsaldı. 

Hiyeroglif sözcüğünü bu tarz düşünüşe örnek olarak gösterebilirim. Hiyeroglif, Grekçe'deki hiyeroglifikon (ἱερογλυφικόν) kelimesinden diğer dillere geçmiştir ve "kutsal yazıt" anlamına gelir. (Hiyeroglifikon kelimesi de kutsal anlamına gelen hieros (ἱερός) ve yazıt anlamına gelen glifo (γλύφω) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor.)

Şimdi yazının bir kutsiyeti kaldı mı? Klavyelerin, parmaklarımızla dokunduğumuz dijital ekranlarda yazdığımız sayısal verilerin hangi cümlesi, hangi kelimesi kutsal olabilir? 

Ama el yazısı eşsiz, kendi ellerimizin kutsal yazısı.

Dolmakaleminizi Temizlemek İsterseniz

$
0
0
13 Mayıs 1990, Milliyet

Dolmakalem temizlemenin çok yolu vardır ama daha önce böyle bir şeyi duymamıştım. Görünce çok şaşırdım. Sigara içmediğim için deneme olanağım yok. İlginç bir bilgi olarak burada bulunsun.

Yazıda "mürekkep tortuları" tanımı var ama uç tıkanıklığının temel nedenlerinden biri de kâğıttan gelen minik parçacıklar.

Dolmakalem temizliği için asıl dahiyane yöntem ise şurada: Dolmakalem temizleme aleti.


Kapris Nedir Bilmeyen Umberto Eco

$
0
0
21 Kasım 1991, Milliyet

"Müzik dinlemek benim için vazgeçilmez bir şey... Özellikle çalışırken müzikle
bütünleşiyorum. Bazen de canım kalkıp bir şeyler çalmak istiyor... Derhal yerimden fırlıyorum, ya çellomu kapıyorum, ya piyanomun başına geçiyorum, başlıyorum çalmaya... Trompet de çaldığım oluyor. Yorulana, bıkana kadar çalıyorum. Bazen saatlerce... Sonra gene pikaba Bach'ı yerleştirip yazı
masamın başına geçiyorum." 

Bologna Üniversitesi'nde müzik tarihi dersleri de veren Umberto Eco, müzik dinleyip müzikle uğraşmanın, çalışma ritminin doğal bir parçası olduğunu belirtiyor. Umberto Eco, yazılarını hep eski model bir dolmakalemle yazıyor. Nadiren tavuk tüyü ve hokka kullandığı da oluyor. Ama temel yazma aracı, eski model dolmakalemi...Şöyle diyor:
"Yazarken, mürekkebin yumuşaklığını kâğıdın üzerinde hissetmek hoşuma gidiyor." 

Umberto Eco, çok sade olan hobilerini şöyle anlatıyor: "Eski kitap biriktirmeyi
seviyorum. Ne bulursam alıyorum. Paramın önemli bir bölümü eski kitaba, eski el yazmalarına gidiyor. Müzik dinleyip çalmayı seviyorum. İşte hepsi bu... Tabii yazmayı aşk derecesinde seviyorum. Ama ben, yazabilmek için asla özel ortamlar aramam. Her ortamda yazarım. Uçakta seyahat ederken yazarım,
sakal tıraşı olurken yazarım, oturarak yazarım, ayakta yazarım,
loş ışıkta yazarım, aydınlıkta yazarun, gece yazarun, gündüz yazarım.. Yazmak
için özel ortamlar arayanlara da -Alberto Moravia gibi- akıl erdiremem.."

21 Kasım 1991, Milliyet

Umberto Eco (1932-2016)


Not: Ek olarak bazı Eco kitaplarının kapaklarını paylaşmak güzel olur diye düşündüm. Türkçe kitaplarının kapaklarına da baktım ama güzel bir kapak göremedim. 
La Production des signes, Umberto Eco


Lector in Fabula, Umberto Eco



Scrikss Kalem Tasarım Yarışması

$
0
0
2 Kasım 1989, Milliyet

Scrikss üzerine araştırmalara devam ediyorum. Bugün 1990'lı yıllara doğru gelirken bir yarışma ilanı gördüm. Günümüzden 28 yıl önce Scrikss firması 25. yılını kutlama etkinlikleri kapsamında bir kalem tasarım yarışması düzenlemiş.

Gazetedeki yarışma metni şöyle:
"Öncü olmak: Bir sanayicinin, kuşkusuz en büyük özlemi... Evet, ilk Scrikss ürünü, Dolmakalem 17 bugün 25 yaşında ve Scrikss Maden ve Plastik Sanayi A.Ş.'nin kuruluş tarihi olan 1 Ocak 1964'ten bu yana 25 yıl geride kalmış... Ve bugün Türk kalem sanayii, Scrikss'le özdeşleşmiş çeyrek yüzyıllık bir geçmişe sahip...
İşte Scrikss, Türk kalem sanayiinde öncü ve önde olmanın sorumluluğuyla, 25. yılında, yerel bilgi üretimine sahip çıkıyor ve tüm Türk tasarımcılarını, uygar yaşamın vazgeçilmez öğesi olan "kalem"üzerine düşünmeye çağırıyor...  
Scrikss, 25. kuruluş yıldönümü dolayısıyla düzenlediği Kalem Tasarım Yarışması'yla, gelecek 25 yıllara yine önde ve öncü giriyor...
KALEM TASARIM YARIŞMASI 
Yarışmanın konusu, Scrikss için yeni ürün kimliği tasarımı ve bu amaçla, sözkonusu kimliği belirleyecek bir tipoloji araştırmasıdır. Yarışma, Scrikss ve A.T.T. çalışanları dışında
tüm Türk tasarımcılarına açıktır. 
• Değerlendirme jürisi:
Aykut Koksal (A.T.T.)
Prof. Muammer Onat (M.S.Ü.)
İzel Rozental (Scrikss)
Dr. Uğur Tanyeli (İ.T.Ü.)
Prof. Cemil Toka (M.S.Ü.) 
• Ödüller:
1. Ödül 6.000.000.- TL. .
2. Ödüt 4.000.000.- TL.
3. Ödül 2.000.000.- TL. 
Yarışma, duyurum ilanıyla başlayacak, 26 Şubat 1990 tarihinde sona erecektir. Yarışma şartnameleri 25.000.- TL. karşılığında, "Scrikss Maden ve Plastik Sanayi A.Ş., Yahköşkü Cad. 23, Nuhbir Han, Kat 3,* Sirkeci, İstanbul" adresinden elde edilebilir. Başvurular yukarıdaki adrese, şahsen ya da posta havalesi makbuzu ile birlikte mektupla yapılacaktır.
Sonra ne olmuş acaba diye merakla aradım. 29 Mayıs 1990'da yarışmanın neticesi bir duyuruyla kamuoyuna açıklanmış.

29 Mayıs 1990, Milliyet
"Scrikss 25. kuruluş yıldönümü dolayısıyla düzenlenen Kalem Tasarım Yarışması sonuçlandı... Genç tasarımcıların, yarının Scrikss'i üzerine önerileri değerlendirildi ve üç tasarımcının çalışmaları ödüle değer bulundu: 
l. Ödül: Ümit Altun2. Ödül: Mehmet Erkök3. Ödül: Gülnar Akbulut
Scrikss, yarını, geleceği ödüllendirmenin kıvancıyla genç tasarımcıları kutlar..."
İster istemez heyecanlanıyor insan. İlanın arka planındaki tasarım, Ümit Altun'a ait olmalı. Ümit Altun ismi de çok tanıdık geldi. Bir yerlerde adına rastlamış, hakkında iyi şeyler duymuştum.  

Özgeçmişi şöyle: Ümit Altun, 1985'te Mimar Sinan Üniversitesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü'nden mezun olmuş. Aynı yıl, Otokar'da tasarım kariyerine başlamış. 1988'de Alcatel-Teletaş'a geçmiş, burada asarımcı ve tasarım bölümü şefi olarak çalışmış. 1994'te Arçelik'te uzman tasarımcı olarak çalışmaya başlamış, 2002'de tasarım bölümü yöneticisi olmuş. Bir yıl kadar bu görevde çalıştıktan sonra, 2003'te Arçelik’ten ayrılıp Design-Um'u kurmuş.

Arka plandaki tasarımı ise aşırı merak ettim. Photoshop yardımıyla yazılardan arındırıp bir de öyle bakayım dedim. 

Karşıma şöyle bir şey çıktı:


Scrikss ürünleri arasında böyle bir kalem hatırlamıyorum ne yazık ki.

İzel Rozental'in Scrikss 419 Açıklaması

$
0
0

İzel Rozental bilindiği gibi Scrikss yöneticisi olmaktan çok bir karikatürist olarak tanınıyor. Çünkü 25 yıldır karikatür çiziyor. “Kalem her ne kadar mesleğimse, karikatür benim için tutku ötesidir." diyen birinden söz ediyoruz.

Scrikss 419 hakkında hem 2012'den beri yaptığımız Savoy Pastanesi'ndeki dost sohbetlerinde konuşmuş, hem de daha önce blogta defalarca yazmıştım


İzel Rozental ile karşılaştığımız vakitlerde de hasta ruhlu biri gibi her defasında 419'u sormadan edemem. İzel Bey ile ilk karşılaşmam 2013'te Mürekkepbalığı vesilesiyle Scrikss merkezinde olmuştu. O gün ısrarlı sorulara karşı uzun uzadıya yeniden üretim konusundaki sıkıntıları anlatmıştı. 



Scrikss 419
En son 5 Aralık 2016'da Galata'daki Schneidertempel Sanat Merkezi’nde 25. sanat yılını kutladığı Karikatör isimli sergide görüşmüştük. O akşam yine bir fırsatını bulup 419'u sormuştum. O akşam galiba benden başkaları da sormuş olacak ki ilk defa "Üretemiyoruz." dememiş, "Keşke!" demişti.

Bugün yeniden "Hatırlarsanız Galata'daki sergide Scrikss 419'u sormuştum. Şimdi de Scrikss 419'un yeniden üretileceği konuşuluyor acaba bu söylenti doğru mudur?" diye tekrar kendisine sordum.


İzel Rozental'in yanıtı ise şöyle: 


Sizdiniz demek! Şimdi hatırladım. Kalabalıktan ve ilgiden başım dönmüş, ayaklarım yere basmıyordu, soru hep aklımda ama kimden geldiğini hatırlamıyordum. Evet doğrudur, gelen yoğun istek karşısında 419 modelinin yeniden üretimine karar verdik ve bunun için ilk adımları attık. 
Üretimi oldukça güç ve çok hassas bir kalem olduğundan – ucu ve metal aksamlarının dışında 13 farklı plastik enjeksiyon kalıbının bileşiminden oluşuyor – üretim süresi biraz zaman alacaktır. En erken güz döneminde piyasaya sürebileceğimizi sanıyorum.

Kibrit Kutusundaki Defterler

$
0
0
Mehmet Fuad Tokad (1893-1960)
Timaş güzel kitaplar yayımlıyor. Aradan ne kadar zaman geçti hatırlamıyorum, İhsan Sönmez'den M. Fuad Tokad'ın Kibrit Kutusundaki Sarıkamış-Sibirya Günlükleri isimli kitabı almış, muhakkak bu kitabı yazmalıyım demiştim. Ne olduysa kitabı bir kenarda unutmuşum. Lakin hatanın neresinden dönülse kârdır, düsturuyla kitabı bulur bulmaz, bu sefer yazmayı ertelemedim. 

Neticede kitabı bir iki günde bitirdim. Günümüzden yüz yıl evvel (8 Ocak 1915'te İstanbul'da yazılmaya başlanan defterler 19 Mart 1917'de bitiyor) genç bir adamın acele tarafından okulunu dahi bitiremeden Ruslara karşı Kafkas cephesindeki savaşa gönderilmesi, ardından esir düşmesi kitabın temel odak noktası. 


Kibrit Kutusundaki Sarıkamış-Sibirya Günlükleri 

ESARETİN KAYITLARI


Adından da belli, M. Fuad Tokad'ın yaşadığı Sarıkamış'tan Sibirya'ya uzanan bir esaret yolculuğu. İyi ki defterlerin değeri takdir edilmiş ve kitap yayımlanmış. Okumaya başlayınca günümüzden yüz yıl öncesinin Türkçesini duydum, memleketimizin yüz yıl önceki havasını solumakla kalmadım Sibirya'ya kadar gitmiş oldum. Ancak en önemlisi konuşma, düşünce tarzı ve savaş esirlerinin hiç bilmediğim hayatlarını öğrenmiş oldum. M. Fuad Tokad kimi yerlerde haklı olarak isyan ediyor ve düşman elinde arkadaşlarından birlik beraberlik bekliyor. Karşılaştığı sorunlar karşısında da şaşkınlığını, hayal kırıklığını gizlemiyor.



Kibrit kutusu ve defterler
Kitabevlerinin "Tarih" bölümlerinde benzer çok kitap vardır. Fakat bu kitabı diğerlerinden ayıran şey günü gününe tutulan günlükler olmasının yanında bir kibrit kutusuna sığabilen defterlere mikrogramme tarzıyla yazılması. (Mikrogramme konulu bir yazımı daha sonra paylaşacağım.)


M. Fuad Tokad’ın sakladığı günlükler, vefatından sonra oğlu Prof. Dr. Yılmaz Tokad'a kalmış. Onun vefatıyla da defterler torunlara bir vasiyet gibi aktarılmış. Sonunda Mehmet Fuad Tokad'ın torunu Müge Tokad, bu görevi ciddiye alıp Osmanlı Türkçesi öğrenmiş, kardeşi Fuad Tokad ise çıplak gözle zor okunan günlüklerin sayfalarını tek tek tarayarak bilgisayar ortamına aktarmış. 


Defterin ilk sayfası
Bu sırada Müge Tokad ise aynı kursa devam eden Amerikalı Jack Snowden ile tanışıp evlenmiş. 

Kitabı yayıma hazırlayan da Jack Snowden günlüklerin tutulduğu yerlere gidip görecek kadar işine hassasiyetle sarılan biri. 

Kitabın son özelliği bir başka özelliği ise bir aşk öyküsüne de yardımcı olması galiba.


Pelikan 120: Ne Varsa Eskilerde Var

$
0
0

Eski kalemleri kutulu bulmak zor. Masada Penguin kitaplarına benzer kapağı ile göz kırpan kitabı çevirmenin ismini görünce (kalem meraklısı Eser Bakdur) aldım.
Geçen haftalarda arada sırada ziyaret ettiğim antikacıda güzel bir Pelikan 120 buldum. İster istemez Pelikan üzerinden yeni-eski kavramları hakkında düşündüm biraz.

Yeni kalemleri biraz çiğ buluyorum. Zaten yeni olan hemen her şey biraz öyle değil midir? Yeniye hep rağbet vardır, minik bir lekeye bile tahammül edilmez ama yeni olan, aslında henüz olmamıştır ve daha kendi ruhunu bulamamıştır. (Koleksiyoncu Tamer Tellikurşun ile yaptığım röportajda bu durumu daha iyi anlamıştım. Eski kalemler tarihin kucağında büyür, olgunlaşır. Hele temiz, titiz ellerden geçtiyse zarafetini muhafaza etmiştir.)

Şimdi yeni dolmakalemlerin ateş pahasına satıldığı zamanlarda yaşıyoruz. 

Pelikan sevdiğim bir marka ama fiyatları beni eziyor maalesef. Uzun zamandır bir dolmakaleme vereceğim parayla fotoğraf makinem için evladiyelik bir lens alırım daha iyi diye düşünmekteyim. (Dolayısıyla uzun zamandır ne kalem ne de lens alamıyorum.)



Pelikan 120, kitap arkadaşlarımdan biri.
Sadece fiyat politikası değil bazı eski kalemlerin değerli oluşlarında hem kendilerine özgü bir hava hem de geçmişte zanaate daha bir önem verilmesinin büyük etkisi vardır. 

Yeni üretilen dolmakalemler fiyatlarıyla ters orantılı ölçüde acı yaşatıyorlar bana. Mesela eskiden görünüşüne aldanıp bir dolmakalem almıştım. Hafiflik normalde iyidir fakat bu kalemde bana hiç uygun gelmedi. Öte yandan elime de uymadı sanki, oysa aynı boyda başka kalemlerle güzel anlaşabiliyordum. Eski dolmakalemler insan eline daha bir uyumlu üretilmiş sanki.  


Ne varsa eskilerde var...
Uzun lafın kısası antikacı dükkanında merakla raflara bakarken bulduğum Pelikan 120'nin ucuna dikkatle baktım, sağını solunu kurcaladım ve önemli bir kusurunu görmeyince fiyatını sordum, 50 lira yanıtını alınca fazla düşünmedim. (Aynı antikacı bir Parker 51 için 700 lira istiyordu. Ona doğru düzgün bakamadım. Yavaşça yerine bıraktım.) 

Böylece elimdeki 120'ye güzel bir kardeş gelmiş oldu.

- - - - - - - - - - - - -  YARIN: BİR KALEMİ DOKUZ AYDA YAPIYORLAR  - - - - - - - - - - - - - 

Kalem Değil Mücevher

$
0
0
22 Şubat 2004, Milliyet Business


PARKER: 1888 de telgraf eğitmeni S. Parker, [George Safford Parker] öğrencilerinin kalemlerinin mürekkep akıtmasını şikayetleri üzerine Parker kalemleri geliştirdi. 

MONTBLANC: 1906 da kırtasiyeci Claus - Johannes Voss, banker Christian Lausen ve mühendis Wilhelm Dziambor tarafından kuruldu.

MONTEGRAPPA: Birinci Dünya Savaşı sırasında Elmo markası ile üretimi yapılan bu kalemler çok geçmeden İtalya'nın Grappa dağından esinlenerek Montegrappa ismini aldı. Kalemlerin en büyük özelliği ise üretimlerinde mücevher tekniklerinin kullanılması.

WATERMAN: 1884'te Lewis Edson Waterman tarafından tasarlanan ilk gelişmiş dolmakalem, bugün de Amerika'nın en prestijli kalem markaları arasında.

ST DUPONT: 1872 yılında deri cüzdan üretimiyle işe başlayan St. Dupont ilk kalem üretimini 1976 yılında yaptı.

CROSS: Amerika ve İrlanda'da üretiliyor. Ömür boyu garantili özel yapım bu kalemlerinin Türkiye distribütörü Scrikss Maden ve Plastik Sanayii.  


Viewing all 227 articles
Browse latest View live